گردشگری استان:
استان همدان با بیش از 3500 سال سابقه مدنیت و تمدن و 500 سال سابقه پایتختی در دوره های متفاوت تاریخی دارا می باشد. این استان از شمال به استانهای زنجان و قزوین، از جنوب به استان لرستان،از شرق به استان مرکزی و از غرب به استان کرمانشاه وقسمتی از استان کردستان محدود است. استان همدان دارای بیش از 256 بقعه و امامزاده ثبت شده می باشدکه از آن جمله می توان به امامزاده محسن، شاهزاده حسین، امامزاده هود و اظهر، امامزاده یحیی، برج قربان، گنبد علویان، امامزاده عبداله، امامزاده اسماعیل، امامزاده اهل بن علی، امامزاده خضر و... اشاره نمود. نام همدان برای اولین‌بار در سال 1100 قبل از میلاد در کتیبه‌ای آشوری عنوان شده است و این شهر را پیش از آن امدانه، همدانا، هگمتانه و اکباتان نیز نامیده‌اند.
از لحاظ تاریخی همدان دارای آثار چند هزار ساله است. از تپه گیان نهاوند و گوراب در ملایر با قدمت بیش از 7 هزار سال تا ارگ نوشیجان با قدمت 3 هزار سال در ملایر، تپه هگمتانه 2700 ساله در همدان وکتیبه‌های 2 هزار و 500 ساله گنجنامه یکی پس از دیگری بیانگر آن است که همدان می‌تواند از جمله شهرهای تاریخی انگشت شمار و حائز اهمیت برای گردشگران ورودی به ایران باشد.
وجود آرامگاه بوعلی‌سینا، باباطاهر، مقبره میر رضی‌الدین آرتیمانی در کنار 35 آرامگاه و بقعه دیگر در استان همدان می‌تواند از جمله ظرفیت‌های مطرح برای توسعه گردشگری همدان باشد. از جاذبه‌های گردشگری استان می‌توان به سایت تاریخی هگمتانه، گنبد علویان، برج قربان آرامگاه بوعلی سینا، آرامگاه باباطاهر، بقعه استرومردخای، حمام‌های تاریخی قلعه و حاجی مسجد جامع، امامزاده محسن، کتیبه‌های گنجنامه، شیرسنگی، ارگ نوشیجان، مجموعه بازار تاریخی ملایر، معبد سلوکی، سراب‌های گیان و گاماسیاب، حمام حاج آقا تراب نهاوند، آرامگاه میر رضی‌الدین آرتیمانی، مدرسه شیخ علی‌خان زنگنه و دیگر آثار تاریخی همدان اشاره کرد. در کنار این آثار مجموعه دست‌کندها و شهرهای زیرزمینی سامن و ارزانفود هم توانسته است همدان را در جایگاه خاصی از حوزه باستان‌شناسی قرار دهد.                          
این استان در سال 1385 با تصویب مجلس شورای اسلامی بعنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران نامگذاری شده که شهر همدان بعنوان  دروازه تمدن و تدین می باشد. چرا که ورود اسلام از استان همدان بوده است.

موزه هـای فعـال:
همدان دارای 18 موزه فعال می باشد که شامل: موزه باستان شناسی، موزه سنگ و سایت موزه هگمتانه بعنوان بزرگترین و برترین موزه استان می باشد همچنین موزه آرامگاه بوعلی سینا، موزه تاریخ و فرهنگ ملایر(خانه تاریخی لطفعلیان و مصدقی)، موزه حمام حاج آقا تراب نهاوند، موزه تاریخ و فرهنگ نهاوند، موزه شهدای نهاوند، موزه تاریخ و فرهنگ تویسرکان(خانه مسعودی)، موزه مردم شناسی حمام قلعه، موزه تاریخ طبیعی، باغ موزه دفاع مقدس، موزه تاریخ طبیعی و مردم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی،  موزه صنایع دستی، موزه مشاهیر می باشد.

صنایع دستی:
در استان همدان صنایع دستی بیش از صنایع ماشینی گسترش دارد و اهمیت آن از قدیم بارز بوده است. هرچند که استعمارگران سعی داشته اند که با ورود صنایع ماشینی مشابه در کشورهای جهان سوم از توسعه این صنایع جلوگیری و وابستگیها را بیشتر کنند. مهمترین صنایع دستی استان قالی بافی، سفالگری، گیوه بافی،کفش دوزی، پوستین دوزی ودباغی است. قالی بافی همدان در سطح ایران مشهور است و قالی های ریز بافت آن به خارج صادر می شود. انواع ظروف وابزار سفالی تهیه شده،علاوه بر توزیع در استان به خارج از منطقه صادر می شود.
استان همدان دارای 79 اثر صنایع دستی که موفق به دریافت مهر اصالت گردیده اند و 16 رشته جهت ثبت ناملموس به دبیرخانه ثبت آثار ارسال گردیده است. لازم به ذکر است 7 رشته سوغات نیز آماده ثبت می باشد. استان همدان دارای 150 رشته صنایع دستی است که 36  اثر صنایع دستی مفتخر به اخذ نشان ملی و مهر اصالت بین المللی گردیده اند.   15 اثر صنایع‌دستی همدان دارای مهر اصالت یونسکو و 21 اثر نیز دارای نشان ملی هستند.
همدان به لحاظ تنوع تولیدات صنایع دستی رتبه دوم را در سطح کشور به خود اختصاص داده است. سفالگری و سفال به گونه‌ای شاخص توانسته است لالجین را به عنوان پایتخت سفال ایران‌ مورد توجه گردشگران قرار دهد.
پیشینه این حرفه به 7000 سال پیش بازمی‌گردد و امروز بیش از هزار و700 کارگاه سفالگری در لالجین فعال است و فروشگاه‌های متعددی در این دیار  هنر دستان مردان و زنان لالجین را به گردشگران عرضه می‌کنند. از آنجا که درختان گردو در شهرهای ملایر و تویسرکان بسیار وجود دارد توانسته است ظرفیت مطلوبی برای توسعه صنعت مبل و منبت ایران‌ را در این منطقه  فراهم کند و اکنون 8 هزارکارگاه مبل منبت با بیش از 20 هزار نفر شاغل در این رشته مشغول به کسب درآمد هستند و بنا بر آمار 60 درصد مبل و منبت کشور در شهرستان ملایر تولید می‌شودکه از این حیث همدان رتبه اول کشور را داراست.
از جمله رشته‌های صنایع‌دستی که هنرمندان در آن فعال هستند می‌توان به سفال و سرامیک، چرم، منبت، کنده‌کاری روی چوب، تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی، گلیم، مرواربافی، سبدبافی، ساخت سازهای صنعتی، کاشی کتیبه هفت رنگ، معرق، گردشگری، قلم‌زنی، مس، تذهیب، شیشه‌گری، مصنوعات فلزی و قالی‌بافی اشاره کرد.

راهبردهـــا:

1-میراث فرهنگی
ـ نهادینه سازی موضوع پژوهش در حوزه های مختلف میراث فرهنگی.
ـ شناسایی و مستندسازی میراث فرهنگی (ملموس و غیرملموس)، میراث طبیعی هنرهای سنتی، صنایع دستی و جاذبه های گردشگری کشور و طبقه بندی آثار براساس ارزشهای فرهنگی، تاریخی و طبیعی.
ـ شناخت گستره جغرافیایی، پژوهش و عمق یابی دوره های تاریخی، معرفی و حمایت از فرهنگ، هنر و تمدن ایرانی.
ـ تدوین نظام مدیریت حفاظت و نجات بخشی آثار فرهنگی(ملموس و غیرملموس) و طبیعی در معرض خطر، و یا در شرایط بحران و هنرهای سنتی در حال زوال.
ـ شناسایی، معرفی و حمایت از گنجینه های زنده بشری، مشاهیر و مفاخر فرهنگ و هنر و حوزه تمدنی ایران.
ـ ترویج و آموزش همگانی و تقویت مشارکت عمومی و تشکل های مردمی.
ـ نهاد سازی در زمینه ی ایجاد تشکیلات و قوانین مناسب با نیازهای جدید.

2-صنایع دستی
ـ ارتقاء نقش بخش صنایع دستی در اقتصاد ملی، اشتغال¬زائی، کاهش محرومیت مناطق محروم و افزایش سطح معیشت جوامع محلی.
ـ بهره گیری از روشهای نوین تبلیغات، بازاریابی و خلق مزیت های جدید به منظور پاسخگویی به بازارهای هدف.
ـ توسعه زیر ساخت¬های مرتبط با صنایع دستی با استفاده از مشارکت حداکثری فعالان این بخش و با اولویت فعالیت ها و مناطق دارای مزیت نسبی.
ـ توسعه ظرفیت منابع انسانی دانش پایه، ماهر و مسئولیت پذیر در بخش دولتی و غیردولتی، خصوصی و جوامع محلی.
ـ اصلاح شیوه های تولید مناسب و رقابت پذیر کردن محصولات صنایع دستی با محصولات مشابه داخلی و خارجی.
ـ مشارکت و جذب سرمایه گذاران و فعالان صنایع دستی به منظور ارتقاء تولید و صادرات صنایع دستی در توسعه و اقتصاد مستمر پایدار.
ـ حمایت از حقوق مالکیت معنوی، میراث مادی، نوآوری ها و خالقان آثار در حوزه صنایع دستی و احیاء رشته های رو به زوال و منسوخ شده.
ـ تقویت بخش غیردولتی فعال در زمینه صنایع دستی.
ـ توسعه مطالعات و پژوهش های میدانی به منظور شناسایی بازارها.

3ـ گردشگری
ـ توسعه گردشگری بین المللی و جلب حداکثری گردشگران خارجی.
ـ  توسعه و ساماندهی گردشگری داخلی.
ـ تأمین زیرساخت های مورد نیاز و ارتقای کیفی خدمات گردشگری.
ـ توسعه و ارتقاء بهره وری منابع انسانی.
ـ مدیریت اثرات گردشگری.